Tiếng Việt (Vietnamese)

Poet, translator Azam Abidov (Uzbekistan)

Literary biography

AZAM ABIDOV, poet, translator, was born on November 8, 1974 in Namangan, city of flowers, Uzbekistan. He trained in philology. He has more than 10 poetry and translation books to his credit. Literary scholars and readers have acclaimed his English translations from eminent voices of Uzbek poetry, Usmon Nosir and Chulpon, and contemporary Uzbek poetry. His Uzbek translations from English, American, Indian, French and other world classical and contemporary poetry have also been appreciated in Uzbekistan. One of the founders of the Creative Writing and Translation Club, Azam tries to become a bridge between world and Uzbek literature, widen the circle of young literary translators and encourage them to translate world literature into the Uzbek language and Uzbek literature into world languages. The most successful works by Azam Abidov are Tunes of Asia (English translation of contemporary Uzbek poetry), The Island of Anxiety (poems in Uzbek, English and Spanish), Dream of Lightsome Dawns, A Miracle Is On the Way and I leave you in complete boredom (Uzbek translation of world poetry and fiction). He writes both in Uzbek and English. His poems and translations have appeared in numerous anthologies in Uzbekistan, India, France, Korea, Japan, and Colombia and in many web magazines. Azam’s awards include BBC World Uzbek Service’s award for free speech in Uzbekistan (2005), literary prizes of “Ulughbek” Foundation (1996, 2000); he was a winner of republican contest on Uzbek and Uzbek Literature (1995), winner of poetry contest “My first booklet” among young poets and writers (1990) and winner of the competition “Art Holiday” (1987-1988). Azam’s poems have been translated into Russian, Spanish, Assamese, Gujarati, Malayalam, Bulgarian and Hindi languages. He was a Creative Writing Fellow at the University of Iowa (2004) and attended poetry festivals and creative writing workshops in India, USA, Germany, Russia, Kazakhstan, Sweden and Colombia. He also published two international anthologies in the past two years: Fish and Snake and The Language of the Birds. Azam lives with his wife, journalist and poetess Nodira Abdullaeva and with his three sons in Tashkent, Uzbekistan.

Nhà thơ,  dịch giả Aazam Abidov (Uzbekistan)

Tiểu sử văn học

Nhà thơ, dịch giả AZAM ABIDOV sinh ngày 8/11/1974 tại thành phố của những loài hoa Namangan, Uzbekistan. Học môn ngữ văn, anh đã xuất bản 10 tập thơ và thơ dịch. Những học giả văn chương và độc giả đã đánh giá cao bản dịch tiếng Anh của Azam Abidov, cho các tác phẩm của những nhà thơ Uzbekistan tên tuổi như Usmon Nosir và Chulpon, cùng các tác phẩm thơ ca đương đại Uzbekistan. Anh đã dịch nhiều tác phẩm thơ cổ điển và đương đại của Anh, Mỹ, Ấn độ, Pháp sang tiếng Uzbekistan. Là một trong những người sáng lập Câu lạc bộ Sáng tác và Dịch thuật, Azam nỗ lực trở thành cầu nối giữa thế giới và văn học Uzbekistan, mở rộng mạng lưới những dịch giả văn học trẻ, và khuyến khích họ dịch văn học thế giới sang tiếng Uzbekistan cũng như văn học Uzbekistan sang tiếng nước ngoài. Những tác phẩm thành công nhất của Azam Abidov bao gồm Tunes of Asia (Những giai điệu Á Châu, Bản dịch tiếng Anh của thơ ca đương đại Uzbekistan), The Island of Anxiety (Hòn đảo của sự âu lo, những bài thơ bằng tiếng Uzbekistan, tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha), Dream of Lightsome Dawns, A Miracle Is On the Way (Giấc mơ về những bình minh thanh thoát, Điều kỳ diệu đang tới) và I leave you in complete boredom (Ra đi trong chán nản). Hai tác phẩm cuối cùng trong danh sách trên là những tác phẩm dịch văn xuôi và thơ nước ngoài sang tiếng Uzbekistan.
Azam Abidov sáng tác bằng cả tiếng Anh và tiếng Uzbekistan. Những bài thơ và tác phẩm dịch của anh đã xuất hiện trong nhiều tuyển thơ ở Ấn độ, Pháp, Hàn Quốc, Nhật bản, Colombia, cùng nhiều tạp chí mạng. Các giải thưởng của Azam bao gồm giải thưởng của BBC trao tặng, về tự do ngôn luận tại Uzbekistan (2005), những giải thưởng văn học từ Quỹ “Ulughbek” (1996, 2000); anh cũng đoạt giải thưởng trong cuộc thi của đảng cộng hòa về Uzbekistan và Văn học Uzbekistan (1995), giải thưởng cuộc thi thơ “Quyển sách nhỏ đầu tiên của tôi” dành cho những cây bút trẻ (1990) và giải thưởng cuộc thi Art Holiday (Ngày lễ nghệ thuật) (1987-1988). Những bài thơ của Azam đã được dịch sang tiếng Nga, Tây ban nha, tiếng Assam, tiếng Gujarati, tiếng Malayalam, tiến Bun ga ri, và tiếng Hindi. Anh đã tham dự Chương trình Viết văn Quốc tế của đại học Iowa (2004) và tham dự nhiều liên hoan, nhiều cuộc hội thảo sáng tác tại Ấn độ, Mỹ, Đức, Nga,  Kazakhstan, Thụy điển và Colombia. Anh đã xuất bản hai tuyển tập quốc tế trong hai năm gần đây, mang tên, Fish and Snake (Cá và rắn) cùng với The Language of the Birds (Ngôn ngữ của những chú chim). Azam hiện sống với vợ (nhà báo, nhà thơ Nodira Abdullaeva), cùng ba con trai ở Tashkent, Uzbekistan.

FIVE POEMS

NĂM BÀI THƠ

OH, MY BLOSSOMING SOUL

My strength is enough to shed tears from my eyes,
I tie up chains to my hands,
I always drink love
And eat a love-thorn with great pleasure.

To our life that is mournful and brilliant
Phoenix comes asking refuge
We fly, and to our wings
The sky comes closer and closer.

I don’t care about my body,
Oh, my blossoming soul is the capital of my spirit.
In the slum which is unseen and full of love
A pregnant Happiness bears a child.

ƠI LINH HỒN TRỔ HOA CỦA TÔI

Tôi đủ sức để chảy nước mắt
trói tay bằng những sợi xích
Tôi luôn uống tình yêu
và ngon lành ăn chiếc gai của nó

Phượng hoàng đã đến và nhờ nương náu
vào cuộc đời chúng ta, cuộc đời đau khổ và hạnh phúc sáng bừng
Chúng ta bay, và bầu trời đến gần
đến gần hơn đôi cánh của ta

Tôi không quan tâm đến thân thể mình
Ôi, linh hồn trổ hoa của tôi – trung tâm tinh thần của tôi
Trong khu nhà ổ chuột không thể nhìn thấy, đầy ắp tình yêu
Hạnh phúc đang mang thai một đứa trẻ.

Bản dịch của Nguyễn Phan Quế Mai

THIS YEAR

I wanted to kiss hands of Rashidah Ismaili
For she dreamt of bringing some warm clothes
To an Uzbek poet in prison.
I wanted to bring a fan to Usha
So that she would visit India often.
I wanted to bring the first Uzbek
To that land and to let them see.
I wanted to hug people
Who look like my late relatives
In the other part of the earth…
However,
With this poet’s heart of mine
I cannot go to Nicaragua.
I cannot go there
With my empty pocket.
I shall better adopt a child
From Haiti.
It will be the best celebration of poetry
For me
This year.

NĂM NAY

Tôi muốn hôn lên đôi tay của Rashidah Ismaili
Vì bà ước mơ đem quần áo ấm
Đến cho một nhà thơ Uzbekistan đang ở trong tù
Tôi muốn đem quạt đến cho Usha
Để bà có thể thường xuyên về thăm Ấn độ
Tôi muốn đưa người Uzbekistan đầu tiên
Đến mảnh đất đó, để họ nhìn thấy nó
Tôi muốn ôm hết thảy mọi người
Những người trông giống tổ tiên tôi
Ở một nơi khác trên quả đất…
Tuy nhiên
Với trái tim của một nhà thơ
Tôi không thể đến Nicaragua
Tôi không thể đến đó
Với cái ví rỗng
Sẽ tốt hơn nếu tôi nhận nuôi một đứa trẻ
Từ Haiti
Đó sẽ là cách tán dương thi ca tốt nhất
Với tôi
Năm nay.

Bản dịch của Nguyễn Phan Quế Mai

A POEM OF EQUALITY

Who you are –
A white man,
black
or red,
You are a boon companion or a threat.
To put yourself first
how can you well afford,
But look here –
You’re a human being from the Lord!

Who you are –
A Muslim,
Christian,
Sikh,
You adore –
On men –
To play a trick,
With the others
will you not accord,
But remember,
You’re a human being from the Lord!

You are my brother,
You are my sister,
darling,
God will look at
not your varied colors, –
But at your heart
And at your good intentions
So, why kill each other,
Why fight,
We are equal
and we all have
the same right!

May God take
in due course
our lives.
Just tell me,
does friendship
have a price?
We were given time –
Very short

Remember,

we all return back to the Lord!

Who you are –
A white man,
black
or red,
You are a boon companion or a threat,

Pass these words
to others in a cord:
We’re one human being from the Lord!

BÀI THƠ VỀ SỰ BÌNH ĐẲNG

Bạn là ai –
Một người da trắng
da đen
hoặc da đỏ
Bạn là một người bạn vui tính hay một mối đe dọa
Đặt bạn lên đầu thứ tự ưu tiên
làm sao bạn có thể chứng tỏ được mình
Nhưng hãy nhìn đây –
Bạn là một con người từ Thượng đế!

Bạn là ai–
Một người đạo Hồi,
người đạo thiên chúa
đạo Sikh
Bạn thích –
những con người
lừa gạt nhau
Có phải bạn không chịu hòa vào
Với những người khác
Nhưng hãy nhớ
Bạn là một con người từ Thượng đế!

Bạn là anh trai tôi
Bạn là chị gái tôi
người yêu ơi
Thượng đế sẽ nhìn vào
Không phải màu da –
Mà trái tim bạn
Nhìn vào lòng lương thiện
Vậy tại sao cứ giết nhau
Tại sao đánh nhau
Chúng ta cùng bình đẳng
Chúng ta đều có quyền giống nhau!

Hãy để Thượng đế lấy mạng sống của chúng ta
Vào thời điểm thích hợp
Hãy cho tôi biết
Tình bạn
Có định giá được không?
Chúng ta đã được ban thời gian
Quá ngắn

Hãy nhớ
Tất cả chúng ta sẽ trở về với Thượng đế!

Bạn là ai –
Một người da trắng
da đen
hoặc da đỏ
Bạn là một người vui tính hay một lời đe dọa

Hãy chuyển những lời này
đến những người khác trên một sợi dây
Chúng ta là con của Thượng đế!

Bản dịch của Nguyễn Phan Quế Mai

PRIORITY

What I’ve already seen,
White and black or green
Is nothing at long last,
We’re still on the go.

A dead ant in the grass,
Without any fuss
Had experience so vast
Of things
Ages ago.

SỰ ƯU TIÊN

Những điều tôi đã thấy
Trắng và đen và xanh
Cuối cùng chẳng là gì
Chúng ta luôn vội vã

Con kiến chết trong cỏ
Chẳng một lời thở than
Nó trải qua vô vàn
những điều
xa xưa cũ

Bản dịch của Nguyễn Phan Quế Mai

VIRGIN DREAMS

Every night a star touches my eyelash,
The Moon comes out of my eyebrows,
Having knocked at the door of my soul
The sorrowful night becomes a guest of my eyes,
where there is love.

Every night, I cannot ignore that virgin dreams
Press my chest and pull me to the sky.
Virgin dreams revolve here and there and say
“You are not with us, sorry, we, ourselves, cannot fly.”

NHỮNG GIẤC MƠ TRINH NỮ

Hằng đêm một ngôi sao chạm vào mi mắt tôi
Mặt trăng ló ra từ chân mày, sau khi gõ cửa hồn tôi
Đêm u sầu là khách mời
của đôi mắt, nơi tình yêu đầy ắp

Tôi không thể bỏ qua những giấc mơ trinh nữ hàng đêm
Ép vào ngực, kéo tôi lên trên trời
Những giấc mơ trinh nữ xoay xoay
và nói
“Bạn không cùng với chúng tôi
xin lỗi
chính chúng tôi cũng không thể tự bay.”

Bản dịch của Nguyễn Phan Quế Mai

ESSAY

Writing in Dialogue

Poets are the flute which makes God’s voice audible.

(From my diary)

I hear changes in my heart; it is like a leaf trembling in the wind. I search the people around me, their souls. If someone is unhappy in my surroundings, if there is war, terrorism and misunderstanding, I consider myself to blame. Probably, I think, poets must teach humanity, mercy and love. When I write something I always think that my writings will be read not only by Uzbek readers but also by all people of the world. Of course, it is impossible to teach someone how to love. But when I write, I try to create lines in such a way that readers will be able to take something new from my writing. I hope that because of my poems, people will better their lives, feelings and understanding. At least, I hope that after reading my poems, people will start to think about their existence, the Creator, why a human being comes to this world and why he passes away, and come to penitence. I write poetry because it is the only way convenient to my heart and the way to understand people, and to uplift their souls.
When I began to write at school, writing was simply an imitation of other poets. I used to learn by heart long poems and my teachers always appreciated my expressive readings. After returning from the international camp “Artek,” a friend of mine inspired me to write poems like his own. Actually, writing poetry became serious work for me when I fell in love at age 18, when I started to feel what love is. A lot of poems I wrote were dedicated to this everlasting topic.
I looked for happiness, wanted to be a happy man; I wanted the world to be pure and fresh. Then I was greedy for my time, I thought that life is given once and what is given only once is called VALUE. I was like a bird then, all the seasons fitted to me. I tried to find myself, but I couldn’t understand myself. I looked for freedom as a bird. I wrote about love and considered that all loveless people die from lack of love. I wished to be a king and at the same time, a slave. I said to my beloved not to love me, because I could lose the love.
Later, I began to work on a series called “Poems of faith.” I seek new rhyming and original form in order to enter the heart of readers more deeply. I believe in God, and I am sure we did not come to this world just for passing away. This is why I chose to write about faith and belief. I try to summarize the essence of living and for this I use wise sayings, legends, and exemplary stories from religious books.
Once I wrote:
When we are born, the world doesn’t weep,
Maybe, at the end, the Sun will only cry.
My soul in the earth, I can never keep,
And it every time wants to fly.
If before I wrote about love for the beloved, now I write about nature, people, and creatures, but this is also connected with love, which comprises so many miracles. Poetry readers in my surroundings are exacting. First of all, they pay attention to an idea in the poem. A poem is requested to include a pleasant rhyme, rhythm and passion. I should say something new in every new poem. Many people want the feelings in the poem to be sad; a main hero in the poem should suffer. A lot of people asked me to write “a poem of disaster,” and wished their personal calamity to be in the poem. Often, I have to write more about calamity than happiness and joy. There is another point, too. I write for myself, for my heart, for its pleasure, and many readers see in my poems themselves, the feeling they looked for. Therefore I write what I think, what I feel and what I see. I wrote a poem called “Sacrifice,” in which I expressed that all of my body was cut into slices and sacrificed. People around me took all of my body-parts; unfortunately, none took my heart. I wrote that I am a man that knows nothing, and there is a question mark at the end of my wisdom and wit, my life is just a deposit given to the other world and all I know is that living is to laugh inside the grave… I wrote that I am very happy, because none around knows of my misfortune…
Uzbek Poetry has a big heritage. Poets inherited many classical traditions. More than 80 percent of poets in Uzbekistan write with rhyme and melody. But the feelings within the poems are different, you may write about motherland or love, mother or beloved, but to be successful with your poetry, you must say something new about these things; you have to be able to see a new side of the topic. The main point is not the subject you write about, but the originality in how you express that subject. However, there are also Uzbek poets who write free verse and they are becoming famous, Uzbek readers are gradually getting accustomed to read free-verse poetry. Readers want rhyme and melodic poetry because they like to learn poems by heart, to delight and console themselves. It is not surprising that many readers can read by heart more than 5,000 lines of rhyming poetry as I do.
In some extent, Poetry is the following:
P – passion
O – originality
E – ethics
T – tune
R – rhyme
Y – youthfulness
When translating Uzbek rhyming poetry I have tried to save all poetic structures, including rhyme. In the Uzbek language you can use any kind of inversions and a line you write is understandable. For instance, you can write: I Love You (Men Seni Sevaman), you can say: Love I You (Sevaman Men Seni) and You Love I (Seni Sevaman Men). All of them have the same meaning. Unfortunately, English grammar does not permit this. Therefore, the first book of English translation of my own poems was not a good translation. However, gradually I am becoming successful in rhyming English translation too. “Tunes of Asia,” the translation book of contemporary Uzbek poetry is the evidence. After all, Rome Was Not Built in a Day.

THAM LUẬN

VIẾT ĐỂ ĐỐI THOẠI

Nhà thơ là tiếng sáo để giọng của Chúa có thể vang lên.

(Trích nhật ký)

Tôi lắng nghe những sự đổi thay trong trái tim tôi; nó giống như một chiếc lá run lên trong gió. Tôi tìm kiếm những người xung quanh tôi, linh hồn của họ. Nếu một ai đó ở quanh tôi không hạnh phúc, nếu có chiến tranh, khủng bố và sự hiểu lầm, tôi tự trách mình. Tôi nghĩ có lẽ những nhà thơ phải dạy về tình người, sự cảm thông và tình yêu. Khi tôi viết, tôi luôn nghĩ rằng các tác phẩm của tôi không những được người Uzbekistan đọc, mà tất cả mọi người trên thế giới cũng đọc chúng. Dĩ nhiên, sẽ không thể dạy một người nào đó cách yêu thương. Như khi tôi viết, tôi cố gắng tạo ra những câu thơ mà người đọc có thể tìm thấy ở đó một điều gì mới mẻ. Tôi hy vọng rằng nhờ những bài thơ của mình, cuộc sống của con người sẽ tốt đẹp hơn, nhiều tình cảm hơn và họ cũng hiểu nhau hơn. Ít nhất, tôi hy vọng sau khi đọc những bài thơ của tôi, người ta sẽ bắt đầu nghĩ về sự tồn tại của mình, về Đấng tối cao, tại sao con người lại được sinh ra ở thế giới này và tại sao anh ta chết, và sự sám hối. Tôi làm thơ bởi vì đó là cách duy nhất mà trái tim tôi cảm thấy thích hợp, và cũng là cách để hiểu con người và nâng tâm hồn của họ lên.
Khi tôi bắt đầu sáng tác khi còn đi học, việc viết lách chỉ đơn giản là việc bắt chước những nhà thơ khác. Tôi đã thường học thuộc những bài thơ dài và thầy cô của tôi luôn luôn trân trọng cách đọc biểu cảm của tôi. Sau khi dự trại sáng tác quốc tế mang tên “Artek,” một người bạn của tôi là nguồn cảm hứng để tôi sáng tác những bài thơ giống như thơ anh ấy. Thực ra, việc làm thơ đã trở thành công việc nghiêm túc đối với tôi khi tôi bắt đầu yêu năm 18 tuổi. Rất nhiều bài thơ của tôi dành cho chủ đề bất tử này.
Tôi đã tìm kiếm hạnh phúc, tôi đã muốn trở thành một người đàn ông hạnh phúc; Tôi đã muốn thế giới trong lành và tươi mới. Khi đó tôi tham lam với thời gian của mình, tôi nghĩ rằng con người chỉ được sống một lần và điều được ban tặng một lần thôi chính là GIÁ TRỊ. Lúc đó tôi như một con chim, mọi mùa trong năm đều phù hợp với tôi. Tôi cố gắng tìm kiếm chính mình, nhưng tôi không thể hiểu chính mình. Tôi đã tìm sự tự do của loài chim. Tôi viết về tình yêu và xem rằng tất cả những người không có tình yêu chết vì sự thiếu thốn tình yêu. Tôi muốn là một ông vua đồng thời là một người nô lệ. Tôi bảo người yêu của tôi đừng yêu tôi, vì tôi có thể đánh mất tình yêu.
Sau đó, tôi bắt đầu sáng tác một chuỗi bài thơ có tên gọi “Những bài thơ của Đức tin.” Tôi tìm kiếm những nhịp điệu mới và thể thơ độc đáo để có thể bước sâu hơn vào trái tim bạn đọc. Tôi tin vào Chúa, và tôi chắc chắn rằng chúng ta không được sinh ra trên thế giới này để rồi đơn giản chết đi. Vì lẽ đó tôi chọn cách viết về đức tin và lòng tin. Tôi cố gắng tóm lược điều cơ bản nhất của cuộc sống và vì mục đích đó tôi dùng những câu ngạn ngữ, những truyền thuyết và câu chuyện từ những quyển sách tôn giáo.
Một lần tôi viết:
Khi chúng ta được sinh ra, thế giới không khóc
Có lẽ, vào phút cuối, mặt trời rơi nước mắt
Linh hồn tôi trong đất, tôi không thể níu giữ
Và mỗi lần nó cứ muốn bay lên.
Nếu trước đây tôi viết thơ tình dành cho người yêu, bây giờ tôi viết về thiên nhiên, con người và loài vật, nhưng những điều này cũng có liên hệ với tình yêu, mà nó bao gồm thật nhiều  phép thần kỳ. Những độc giả thơ xung quanh tôi có nhiều đòi hỏi. Trước tiên, họ chú ý đến ý tưởng trong một bài thơ. Một bài thơ được yêu cầu có nhạc điệu, vần điệu và cảm xúc mạnh mẽ. Tôi phải có điều gì mới trong mỗi bài thơ mới. Nhiều người muốn đọc những bài thơ buồn; người anh hùng trong bài thơ phải chịu đau đớn. Nhiều người nói với tôi hãy viết “một bài thơ về thảm họa,” và muốn tai họa cá nhân của họ được bao gồm trong bài thơ. Thường thường, tôi phải viết nhiều hơn về thảm họa so với hạnh phúc và sự vui sướng. Còn có một điểm nữa. Tôi viết cho tôi, cho trái tim tôi, vì niềm vui thích và nhiều độc giả tìm thấy mình trong những bài thơ của tôi, tìm thấy cảm giác mà họ đang tìm đến. Vì thế tôi viết những điều tôi đang nghĩ, những gì tôi cảm thấy và những điều tôi nhìn thấy. Tôi đã sáng tác một bài thơ có tên gọi “Sự dâng hiến,” ở đó tôi viết rằng cả thân người tôi được cắt thành nhiều mảnh và được hiến dâng. Những người quanh tôi lấy tất cả những bộ phận thân thể tôi; thật không may, chẳng ai lấy trái tim tôi cả. Tôi viết rằng tôi là một người không biết gì cả, và có một câu hỏi ở cuối trí thông minh và trí khôn của tôi, cuộc đời tôi là sự gửi gắm dành cho một thế giới khác và tất cả những điều tôi biết là: sống nghĩa là cười trong huyệt mộ… Tôi đã viết rằng tôi rất hạnh phúc, bởi vì không ai quanh tôi biết về sự kém may mắn của tôi…
Thơ Uzbekistan có di sản vĩ đại. Những nhà thơ được thừa kế nhiều phong tục cổ điển. Hơn 80% nhà thơ Uzbekistan sử dụng nhịp điệu và nhạc điệu. Nhưng những cảm xúc trong những bài thơ đó khác nhau, bạn có thể viết về đất nước và tình yêu, về mẹ hoặc người yêu, nhưng để thành công trong thi ca, bạn phải nói điều gì mới mẻ về những chủ đề ấy; bạn phải có cái nhìn mới về chủ đề ấy. Điểm chủ chốt là không phải chủ đề mà bạn viết, nhưng sự độc đáo trong cách bạn diễn tả chủ đề ấy. Tuy nhiên, nhiều nhà thơ Uzbekistan sáng tác theo thể thơ tự do và họ cũng trở nên nổi tiếng. Những bạn đọc Uzbekistan đang dần làm quen với thơ tự do. Độc giả thích thơ có nhịp điệu và nhạc điệu vì họ muốn học thuộc lòng những bài thơ đó, để họ tự thưởng thức và tự an ủi mình. Cũng chẳng bất ngờ khi nhiều độc giả có thể đọc thuộc lòng nhiều hơn tôi 5.000 câu thơ có vần điệu.
Ở một góc độ nào đó, thơ (poetry) là:
P – cảm xúc
O – tính độc đáo
E – đạo đức
T – giai điệu
R – vần điệu
Y – sự trẻ trung
Khi dịch thơ Uzbekistan – những bài thơ có vần, tôi cố gắng giữ gìn những cấu trúc thi ca ấy, bao gồm cả vần điệu. Trong ngôn ngữ Uzbekistan, bạn có thể dùng tất cả những phép đảo để rồi câu thơ của bạn cũng vẫn có nghĩa. Ví dụ, bạn có thể viết: Tôi yêu bạn (Men Seni Sevaman), bạn có thể viết: Yêu tôi bạn (Sevaman Men Seni) và Bạn yêu tôi (Seni Sevaman Men). Tất cả những câu này có chung ý nghĩa. Thật không may mắn, ngữ pháp tiếng Anh không cho phép điều đó. Vì thế, tập thơ dịch đầu tiên sang tiếng Anh, gồm những bài thơ của riêng tôi, không phải là một bản dịch tốt. Tuy nhiên, dần dần tôi trở nên thành công hơn trong công tác dịch thuật, sao cho bản dịch tiếng Anh cũng có vần điệu. “Những nhạc điệu của Châu Á”, tuyển thơ dịch bao gồm những bài thơ đương đại Uzbekistan, là một bằng chứng. Nói cho cùng, người ta không thể xây thành Rome chỉ trong một ngày.

Nguyễn Phan Quế Mai chuyển ngữ