Гётеда Дирк Скиба фотокўргазмаси

Кеча Тошкентдаги Гёте институтида фотограф Дирк Скиба олган ўзбек ва бошқа Марказий Осиё ижодкорлари суратлари кўргазмаси очилди. Дирк ўтган йили Ўзбекистонга келгани ва унга бу лойиҳасини амалга оширишда бир оз ёрдам берганим ҳақида илгари ёзгандим.

Кеча Дирк мендан “Гёте институти бу тадбирига сени таклиф қилдими?” деб сўради. Йўқ, таклиф қилмади.
Аммо, нима бўлибди таклиф қилмаса? Бунинг учун хафа бўлишимга ҳеч қандай асос йўқ. Аслида, бу кўргазма очилишига институт мени эмас, балки Дирк Скибанинг ўзини таклиф этса зўр иш бўларди!

Қолаверса, Гёте институти яқиндагина замонавий шоирлар ижодидан намуналарни немисчага таржима қилиб, бир чиройли антология нашр эттирди, ундаям мен йўқман. Нима қилибди? Ҳеч нарса! Шунгаям хафа бўлишим керакмиди? Йўқ, албатта!

Ўзбек ижодкорлари асарлари қанча кўп таржима қилинса ва уларнинг ўзи қанча кўп чет элга чиқса, шунча хурсанд бўламан-ку! Ўзим уларни илғорроқ, кучлироқ ва фаолроқ бўлишга ундаб, туртиб юраман-ку доим!

Лекин қўлидан тортиб юрганларимнинг аксари сал ташқарига чиқишни бошлайди-ю қайтиб яна қумга сингиб кетаверади: (менинг ўлчовимдаги) кучли ижодкор бўлиб ривожланиш йўлига туша билмайди! Ҳартугул Гёте институти яқинда Германияга олиб борган ижодкорлар энди ҳеч бўлмаса инглиз ё немис тилини яхшилаб ўрганмаса бўлмаслигини англаб етган бўлса, керак деган ўйдаман.

Алалхусус, тунов куни яхши бир дўстим битта оммавий тадбирга таклиф этилмагани учун хуноби ошиб, ҳатто каминага “неча пул оласиз таклиф қилишга” дейишгача борди. Фурсат келганда айтиб қўяй: мен кимнидир бирор фестиваль, резиденция, ё медиа дастурга тавсия этган бўлсам, бунинг учун бирор марта тамаъ (“ўзбекчилик” дейишадими?) қилган одам эмасман. Бировдан бирор арзир-арзимас кўмагим учун совға-cалом ҳам кутмаганман, кутмайман ҳам.

Бир гал ёзувчилар уюшмаси онлайн тадбирида иштирок этганим учун телефон совға қилди, (уюшма раҳбариятини ниҳоятда ҳайратга солиб) ўшаниям дарҳол қайтариб берганман.

“Манфаатлар тўқнашуви” деган тушунча бор, совғалар ҳақида алоҳида этика тушунчалари бор, буларни албатта билиб қўйишимиз ва амал қилишимиз шарт. Илгари бизда бундай қонун йўқ эди, ҳозир бор, уни амалда ишлатишимиз зарур!

Хуллас, бирон жойга таклиф қилишмаса, хафа бўлиб, заҳрингизни сочиб ўтирманг. Мени айтди дейсиз, сизни чиндан ҳам кутаётган давралар бўлади, ҳатто таклифнома беришмаса ҳам, ўша жойларда пайдо бўлиб қолганингизни билмай ҳам қоласиз!