#Таржима ва таҳрир бекати:
Кеча бир талаба қизимиз менга ўзи қилган шеърий таржимани текшириб беришга юборди. Бошида мен негадир у ўзбекчадан инглизчага қилинган таржима деб ўйлаб, ўша уч бандли шеърнинг инглизчасини ўзимча таҳрир қила бошладим. Мана шеърнинг бошланиши:
Инглизча:
Hope is the thing with feathers
That perches in the soul,
And sings the tune without the words,
And never stops at all.
Ўзбекча (талаба қизимизники):
Умид шундай бир қушдир,
Кўнгил — унинг макони.
Бир сўзсиз сайрайди ул,
Ҳеч тўхтамас забони.
Мен талабага таржима ёмон эмаслиги, аммо ҳар доим уни яхшилаш имкони борлигини ёздим. “Hope is a bird – дейиш етарли”, “Is the thing with…” – қулоққа ғалати эшитилади. “That perches in the soul” ни “Soul is its home” деса осонроқ; “And sings the tune without the words” – бу ҳам сал ғалати. Демак, қуш сайраяпти, яъни фақат куй чалаётгандай, шеър йўқ, яхшиси тахминан мана бундай денг: “As if the bird plays a melody, without lyrics” – дея тўғирлай бошладим. Яна “And never stops at all” ўрнига “Never stops” етарли, at all ортиқча дея тушунтирган бўлдим.
Шунда талаба қизимиз “Бу шеър аслида инглизча шеър ва у 19-асрда яшаган машҳур шоира Эмили Дикинсон қаламига мансуб, деб қолди!
Воҳ, мен ўзимча Эмилининг шеърини таҳрир қилаётган эканман-да! ???? Сал ўзимга келгач, энди ўзбекча таржимани солиштира бошладим ва тезда “мана бундоқ қилсак-чи?” деб ўзимнинг таржимамни талабага юбордим:
Патлари бор яралмиш — орзу,
Руҳ-у жонга қўнадир майин,
Сўзлари йўқ, нағма қилар у,
Ёниб-ёниб куйлар тинмайин.
Талаба қиз билан бу ёзишма, “таҳрир” ва таржима атиги 10-15 дақиқа ичида содир бўлди. Қолганини талабамиз давом эттиришига келишдик.
Хуллас, мухтасар маслаҳатим шуки, шеър таржима қилишда: энг аввало яхши шеър топиш (бошланишига оқ шеър бўлса янада яхши), шеърнинг ҳар сатри мазмунини тушунарли гап сифатида таржима қилиб олиш, ана ундан кейин уни бадиийлаштириш, қофияга (қофияли шеър бўлса) солиш керак. Албатта, битта банд таржимаси учун 5-10 дақиқа етарли эмас, баъзан мазмун чиқаролмай ё шеърга ўхшатолмай соатлаб, ҳатто кунлаб ўтиришингизга тўғри келади!
Менга таржимангизни юборсангиз эса, аслият қайси эканини бошида албатта ёзиб қўйинг!
